Resiliencia Organizacional

Resiliencia Organizacional (también “resiliencia empresarial” o “capacidad de adaptación organizacional”) es la capacidad de una organización para anticipar, prepararse, responder y adaptarse a cambios disruptivos, crisis y adversidades, manteniendo su funcionamiento y prosperando en entornos inciertos. Esta capacidad es fundamental para la supervivencia y el éxito a largo plazo y requiere la implementación de estrategias de continuidad del negocio, gestión de riesgos, planes de recuperación ante desastres y cultura organizacional que fomente la adaptabilidad.

¿Qué es la Resiliencia Organizacional?

La resiliencia organizacional es la capacidad holística de una organización para resistir, absorber, adaptarse y recuperarse de perturbaciones, manteniendo su identidad, función y estructura, mientras se adapta a nuevas condiciones.

Dimensiones de la Resiliencia

Resiliencia Operacional

  • Continuidad de Operaciones: Mantenimiento de operaciones críticas
  • Flexibilidad Operacional: Capacidad de adaptar procesos
  • Redundancia: Sistemas de respaldo y alternativas
  • Automatización: Automatización de procesos críticos

Resiliencia Tecnológica

  • Arquitectura Resiliente: Diseño de sistemas resistentes
  • Seguridad Cibernética: Protección contra amenazas digitales
  • Recuperación de Datos: Capacidad de restaurar información
  • Monitoreo Continuo: Observación constante de sistemas

Resiliencia Humana

  • Liderazgo Adaptativo: Liderazgo que se adapta a cambios
  • Cultura de Aprendizaje: Organización que aprende continuamente
  • Capacitación y Desarrollo: Desarrollo de capacidades del personal
  • Comunicación Efectiva: Comunicación clara y transparente

Resiliencia Estratégica

  • Visión Adaptativa: Visión que se adapta a cambios
  • Estrategia Flexible: Estrategia que puede ajustarse
  • Innovación Continua: Capacidad de innovar constantemente
  • Gestión de Riesgos: Identificación y gestión proactiva de riesgos

Sistema de Gestión de Resiliencia

Gestión de Resiliencia

  1
  2
  3
  4
  5
  6
  7
  8
  9
 10
 11
 12
 13
 14
 15
 16
 17
 18
 19
 20
 21
 22
 23
 24
 25
 26
 27
 28
 29
 30
 31
 32
 33
 34
 35
 36
 37
 38
 39
 40
 41
 42
 43
 44
 45
 46
 47
 48
 49
 50
 51
 52
 53
 54
 55
 56
 57
 58
 59
 60
 61
 62
 63
 64
 65
 66
 67
 68
 69
 70
 71
 72
 73
 74
 75
 76
 77
 78
 79
 80
 81
 82
 83
 84
 85
 86
 87
 88
 89
 90
 91
 92
 93
 94
 95
 96
 97
 98
 99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
import pandas as pd
import numpy as np
from datetime import datetime, timedelta
import json

class OrganizationalResilienceManagement:
    def __init__(self):
        self.resilience_framework = {}
        self.resilience_assessments = {}
        self.resilience_metrics = {}
        self.improvement_plans = {}
        self.crisis_scenarios = {}
        self.resilience_training = {}
    
    def create_resilience_framework(self, framework_id, framework_config):
        """Crear marco de resiliencia organizacional"""
        self.resilience_framework[framework_id] = {
            'framework_id': framework_id,
            'name': framework_config['name'],
            'description': framework_config['description'],
            'dimensions': framework_config.get('dimensions', []),
            'capabilities': framework_config.get('capabilities', []),
            'indicators': framework_config.get('indicators', []),
            'assessment_criteria': framework_config.get('assessment_criteria', []),
            'improvement_areas': framework_config.get('improvement_areas', []),
            'maturity_levels': framework_config.get('maturity_levels', []),
            'created_date': datetime.now()
        }
    
    def conduct_resilience_assessment(self, assessment_id, assessment_config):
        """Realizar evaluación de resiliencia"""
        self.resilience_assessments[assessment_id] = {
            'assessment_id': assessment_id,
            'framework_id': assessment_config['framework_id'],
            'assessment_date': datetime.now(),
            'assessor': assessment_config['assessor'],
            'scope': assessment_config['scope'],
            'dimensions_assessed': assessment_config.get('dimensions_assessed', []),
            'scores': {},
            'strengths': [],
            'weaknesses': [],
            'opportunities': [],
            'threats': [],
            'overall_score': 0,
            'maturity_level': 'initial',
            'recommendations': []
        }
        
        # Calcular scores por dimensión
        for dimension in assessment_config.get('dimensions_assessed', []):
            dimension_score = self.calculate_dimension_score(dimension, assessment_config)
            self.resilience_assessments[assessment_id]['scores'][dimension] = dimension_score
        
        # Calcular score general
        if self.resilience_assessments[assessment_id]['scores']:
            overall_score = sum(self.resilience_assessments[assessment_id]['scores'].values()) / len(self.resilience_assessments[assessment_id]['scores'])
            self.resilience_assessments[assessment_id]['overall_score'] = overall_score
        
        # Determinar nivel de madurez
        maturity_level = self.determine_maturity_level(overall_score)
        self.resilience_assessments[assessment_id]['maturity_level'] = maturity_level
        
        # Generar recomendaciones
        recommendations = self.generate_resilience_recommendations(assessment_id)
        self.resilience_assessments[assessment_id]['recommendations'] = recommendations
        
        return assessment_id
    
    def calculate_dimension_score(self, dimension, assessment_config):
        """Calcular score de dimensión específica"""
        dimension_scores = {
            'operational': {
                'continuity_planning': assessment_config.get('continuity_planning_score', 0),
                'process_flexibility': assessment_config.get('process_flexibility_score', 0),
                'redundancy': assessment_config.get('redundancy_score', 0),
                'automation': assessment_config.get('automation_score', 0)
            },
            'technological': {
                'system_architecture': assessment_config.get('system_architecture_score', 0),
                'cybersecurity': assessment_config.get('cybersecurity_score', 0),
                'data_recovery': assessment_config.get('data_recovery_score', 0),
                'monitoring': assessment_config.get('monitoring_score', 0)
            },
            'human': {
                'adaptive_leadership': assessment_config.get('adaptive_leadership_score', 0),
                'learning_culture': assessment_config.get('learning_culture_score', 0),
                'training_development': assessment_config.get('training_development_score', 0),
                'communication': assessment_config.get('communication_score', 0)
            },
            'strategic': {
                'adaptive_vision': assessment_config.get('adaptive_vision_score', 0),
                'flexible_strategy': assessment_config.get('flexible_strategy_score', 0),
                'continuous_innovation': assessment_config.get('continuous_innovation_score', 0),
                'risk_management': assessment_config.get('risk_management_score', 0)
            }
        }
        
        if dimension in dimension_scores:
            scores = dimension_scores[dimension]
            return sum(scores.values()) / len(scores) if scores else 0
        
        return 0
    
    def determine_maturity_level(self, overall_score):
        """Determinar nivel de madurez basado en score"""
        if overall_score >= 90:
            return 'optimizing'
        elif overall_score >= 75:
            return 'managed'
        elif overall_score >= 60:
            return 'defined'
        elif overall_score >= 40:
            return 'repeatable'
        else:
            return 'initial'
    
    def generate_resilience_recommendations(self, assessment_id):
        """Generar recomendaciones de resiliencia"""
        if assessment_id not in self.resilience_assessments:
            return []
        
        assessment = self.resilience_assessments[assessment_id]
        recommendations = []
        
        # Recomendaciones basadas en scores bajos
        for dimension, score in assessment['scores'].items():
            if score < 60:
                recommendations.append({
                    'dimension': dimension,
                    'priority': 'high',
                    'description': f"Mejorar resiliencia en {dimension} (score: {score:.1f})",
                    'action': f"Develop {dimension} resilience capabilities"
                })
            elif score < 75:
                recommendations.append({
                    'dimension': dimension,
                    'priority': 'medium',
                    'description': f"Optimizar resiliencia en {dimension} (score: {score:.1f})",
                    'action': f"Enhance {dimension} resilience capabilities"
                })
        
        # Recomendaciones basadas en nivel de madurez
        maturity_level = assessment['maturity_level']
        if maturity_level == 'initial':
            recommendations.append({
                'dimension': 'overall',
                'priority': 'critical',
                'description': 'Establecer fundamentos de resiliencia organizacional',
                'action': 'Develop basic resilience framework and capabilities'
            })
        elif maturity_level == 'repeatable':
            recommendations.append({
                'dimension': 'overall',
                'priority': 'high',
                'description': 'Estandarizar procesos de resiliencia',
                'action': 'Standardize resilience processes and procedures'
            })
        elif maturity_level == 'defined':
            recommendations.append({
                'dimension': 'overall',
                'priority': 'medium',
                'description': 'Gestionar y medir resiliencia',
                'action': 'Implement resilience management and measurement'
            })
        elif maturity_level == 'managed':
            recommendations.append({
                'dimension': 'overall',
                'priority': 'low',
                'description': 'Optimizar resiliencia organizacional',
                'action': 'Optimize organizational resilience capabilities'
            })
        
        return recommendations
    
    def create_improvement_plan(self, plan_id, plan_config):
        """Crear plan de mejora de resiliencia"""
        self.improvement_plans[plan_id] = {
            'plan_id': plan_id,
            'name': plan_config['name'],
            'description': plan_config['description'],
            'assessment_id': plan_config['assessment_id'],
            'improvement_areas': plan_config.get('improvement_areas', []),
            'objectives': plan_config.get('objectives', []),
            'actions': plan_config.get('actions', []),
            'timeline': plan_config.get('timeline', {}),
            'resources': plan_config.get('resources', []),
            'success_metrics': plan_config.get('success_metrics', []),
            'status': 'draft',
            'created_date': datetime.now(),
            'last_updated': datetime.now()
        }
    
    def track_improvement_progress(self, plan_id, progress_data):
        """Rastrear progreso de mejora"""
        if plan_id not in self.improvement_plans:
            return False
        
        plan = self.improvement_plans[plan_id]
        
        progress_entry = {
            'progress_id': f"PROG-{len(plan.get('progress_entries', [])) + 1}",
            'date': datetime.now(),
            'completed_actions': progress_data.get('completed_actions', []),
            'in_progress_actions': progress_data.get('in_progress_actions', []),
            'blocked_actions': progress_data.get('blocked_actions', []),
            'metrics_achieved': progress_data.get('metrics_achieved', {}),
            'challenges': progress_data.get('challenges', []),
            'next_steps': progress_data.get('next_steps', []),
            'overall_progress': progress_data.get('overall_progress', 0)
        }
        
        if 'progress_entries' not in plan:
            plan['progress_entries'] = []
        
        plan['progress_entries'].append(progress_entry)
        
        # Actualizar estado del plan
        if progress_entry['overall_progress'] >= 100:
            plan['status'] = 'completed'
        elif progress_entry['overall_progress'] > 0:
            plan['status'] = 'in_progress'
        
        plan['last_updated'] = datetime.now()
        
        return True
    
    def create_crisis_scenario(self, scenario_id, scenario_config):
        """Crear escenario de crisis para pruebas"""
        self.crisis_scenarios[scenario_id] = {
            'scenario_id': scenario_id,
            'name': scenario_config['name'],
            'description': scenario_config['description'],
            'crisis_type': scenario_config['crisis_type'],
            'severity_level': scenario_config['severity_level'],
            'affected_systems': scenario_config.get('affected_systems', []),
            'affected_processes': scenario_config.get('affected_processes', []),
            'timeline': scenario_config.get('timeline', {}),
            'challenges': scenario_config.get('challenges', []),
            'success_criteria': scenario_config.get('success_criteria', []),
            'learning_objectives': scenario_config.get('learning_objectives', []),
            'created_date': datetime.now()
        }
    
    def conduct_resilience_training(self, training_id, training_config):
        """Realizar entrenamiento de resiliencia"""
        self.resilience_training[training_id] = {
            'training_id': training_id,
            'name': training_config['name'],
            'description': training_config['description'],
            'training_type': training_config['training_type'],
            'participants': training_config.get('participants', []),
            'scenario_id': training_config.get('scenario_id'),
            'duration_hours': training_config.get('duration_hours', 4),
            'scheduled_date': training_config.get('scheduled_date'),
            'status': 'scheduled',
            'results': {},
            'created_date': datetime.now()
        }
    
    def execute_resilience_training(self, training_id, execution_data):
        """Ejecutar entrenamiento de resiliencia"""
        if training_id not in self.resilience_training:
            return False
        
        training = self.resilience_training[training_id]
        
        training['status'] = 'in_progress'
        training['start_time'] = datetime.now()
        
        # Simular ejecución de entrenamiento
        training_results = {
            'training_id': training_id,
            'start_time': training['start_time'],
            'end_time': training['start_time'] + timedelta(hours=training['duration_hours']),
            'participants_attended': len(execution_data.get('participants_attended', [])),
            'scenarios_completed': len(execution_data.get('scenarios_completed', [])),
            'learning_objectives_met': len(execution_data.get('learning_objectives_met', [])),
            'participant_feedback': execution_data.get('participant_feedback', {}),
            'instructor_feedback': execution_data.get('instructor_feedback', {}),
            'improvement_areas': execution_data.get('improvement_areas', []),
            'overall_success': execution_data.get('overall_success', False),
            'effectiveness_score': execution_data.get('effectiveness_score', 0)
        }
        
        training['results'] = training_results
        training['status'] = 'completed'
        training['end_time'] = training_results['end_time']
        
        return True
    
    def calculate_resilience_metrics(self, framework_id):
        """Calcular métricas de resiliencia"""
        if framework_id not in self.resilience_framework:
            return None
        
        # Obtener evaluaciones del framework
        framework_assessments = [a for a in self.resilience_assessments.values() if a['framework_id'] == framework_id]
        
        if not framework_assessments:
            return None
        
        # Calcular métricas
        total_assessments = len(framework_assessments)
        avg_overall_score = sum(a['overall_score'] for a in framework_assessments) / total_assessments
        
        # Distribución por nivel de madurez
        maturity_distribution = {}
        for assessment in framework_assessments:
            maturity = assessment['maturity_level']
            if maturity not in maturity_distribution:
                maturity_distribution[maturity] = 0
            maturity_distribution[maturity] += 1
        
        # Tendencias de mejora
        recent_assessments = [a for a in framework_assessments if a['assessment_date'] >= datetime.now() - timedelta(days=90)]
        if len(recent_assessments) >= 2:
            recent_scores = [a['overall_score'] for a in recent_assessments]
            trend = 'improving' if recent_scores[-1] > recent_scores[0] else 'declining'
        else:
            trend = 'stable'
        
        # Obtener planes de mejora activos
        active_plans = [p for p in self.improvement_plans.values() if p['status'] == 'in_progress']
        
        # Obtener entrenamientos recientes
        recent_training = [t for t in self.resilience_training.values() if t.get('scheduled_date', datetime.min) >= datetime.now() - timedelta(days=30)]
        
        metrics = {
            'framework_id': framework_id,
            'total_assessments': total_assessments,
            'avg_overall_score': avg_overall_score,
            'maturity_distribution': maturity_distribution,
            'trend': trend,
            'active_improvement_plans': len(active_plans),
            'recent_training_sessions': len(recent_training),
            'resilience_level': self.determine_resilience_level(avg_overall_score)
        }
        
        return metrics
    
    def determine_resilience_level(self, avg_score):
        """Determinar nivel de resiliencia basado en score promedio"""
        if avg_score >= 85:
            return 'highly_resilient'
        elif avg_score >= 70:
            return 'resilient'
        elif avg_score >= 55:
            return 'moderately_resilient'
        elif avg_score >= 40:
            return 'developing_resilience'
        else:
            return 'low_resilience'
    
    def generate_resilience_report(self, framework_id):
        """Generar reporte de resiliencia"""
        if framework_id not in self.resilience_framework:
            return None
        
        framework = self.resilience_framework[framework_id]
        metrics = self.calculate_resilience_metrics(framework_id)
        
        if not metrics:
            return None
        
        # Obtener evaluaciones recientes
        recent_assessments = [a for a in self.resilience_assessments.values() if a['framework_id'] == framework_id and a['assessment_date'] >= datetime.now() - timedelta(days=90)]
        
        # Obtener planes de mejora
        improvement_plans = [p for p in self.improvement_plans.values() if p['assessment_id'] in [a['assessment_id'] for a in recent_assessments]]
        
        # Generar recomendaciones estratégicas
        strategic_recommendations = self.generate_strategic_recommendations(metrics, recent_assessments, improvement_plans)
        
        report = {
            'framework_id': framework_id,
            'framework_name': framework['name'],
            'report_date': datetime.now(),
            'metrics': metrics,
            'recent_assessments': len(recent_assessments),
            'improvement_plans': len(improvement_plans),
            'strategic_recommendations': strategic_recommendations,
            'next_steps': self.generate_resilience_next_steps(metrics, strategic_recommendations)
        }
        
        return report
    
    def generate_strategic_recommendations(self, metrics, assessments, improvement_plans):
        """Generar recomendaciones estratégicas"""
        recommendations = []
        
        # Recomendaciones basadas en nivel de resiliencia
        resilience_level = metrics['resilience_level']
        
        if resilience_level == 'low_resilience':
            recommendations.append({
                'type': 'foundational_development',
                'priority': 'critical',
                'description': 'Desarrollar fundamentos de resiliencia organizacional',
                'action': 'Implement comprehensive resilience framework'
            })
        elif resilience_level == 'developing_resilience':
            recommendations.append({
                'type': 'capability_building',
                'priority': 'high',
                'description': 'Construir capacidades de resiliencia',
                'action': 'Focus on building specific resilience capabilities'
            })
        elif resilience_level == 'moderately_resilient':
            recommendations.append({
                'type': 'optimization',
                'priority': 'medium',
                'description': 'Optimizar capacidades de resiliencia existentes',
                'action': 'Optimize and enhance current resilience capabilities'
            })
        elif resilience_level == 'resilient':
            recommendations.append({
                'type': 'continuous_improvement',
                'priority': 'low',
                'description': 'Mantener y mejorar resiliencia',
                'action': 'Maintain and continuously improve resilience'
            })
        
        # Recomendaciones basadas en tendencias
        if metrics['trend'] == 'declining':
            recommendations.append({
                'type': 'trend_reversal',
                'priority': 'high',
                'description': 'Revertir tendencia de declive en resiliencia',
                'action': 'Investigate and address factors causing decline'
            })
        
        # Recomendaciones basadas en planes de mejora
        if metrics['active_improvement_plans'] == 0:
            recommendations.append({
                'type': 'improvement_planning',
                'priority': 'medium',
                'description': 'Desarrollar planes de mejora de resiliencia',
                'action': 'Create and implement improvement plans'
            })
        
        return recommendations
    
    def generate_resilience_next_steps(self, metrics, recommendations):
        """Generar próximos pasos para resiliencia"""
        next_steps = []
        
        critical_recommendations = [r for r in recommendations if r['priority'] == 'critical']
        high_recommendations = [r for r in recommendations if r['priority'] == 'high']
        
        if critical_recommendations:
            next_steps.append({
                'timeline': 'Immediate',
                'actions': [r['action'] for r in critical_recommendations],
                'priority': 'Critical'
            })
        
        if high_recommendations:
            next_steps.append({
                'timeline': 'Within 1 month',
                'actions': [r['action'] for r in high_recommendations],
                'priority': 'High'
            })
        
        medium_recommendations = [r for r in recommendations if r['priority'] == 'medium']
        if medium_recommendations:
            next_steps.append({
                'timeline': 'Within 3 months',
                'actions': [r['action'] for r in medium_recommendations],
                'priority': 'Medium'
            })
        
        return next_steps

# Ejemplo de uso
resilience_mgmt = OrganizationalResilienceManagement()

# Crear marco de resiliencia
resilience_mgmt.create_resilience_framework('FRAMEWORK-001', {
    'name': 'Organizational Resilience Framework 2025',
    'description': 'Marco de resiliencia organizacional para 2025',
    'dimensions': ['operational', 'technological', 'human', 'strategic'],
    'capabilities': [
        'Continuity Planning',
        'Crisis Management',
        'Adaptive Leadership',
        'Innovation Culture'
    ],
    'maturity_levels': ['initial', 'repeatable', 'defined', 'managed', 'optimizing']
})

# Realizar evaluación de resiliencia
assessment_id = resilience_mgmt.conduct_resilience_assessment('ASSESS-001', {
    'framework_id': 'FRAMEWORK-001',
    'assessor': 'Resilience Team',
    'scope': 'organization_wide',
    'dimensions_assessed': ['operational', 'technological', 'human', 'strategic'],
    'continuity_planning_score': 75,
    'process_flexibility_score': 60,
    'redundancy_score': 80,
    'automation_score': 70,
    'system_architecture_score': 85,
    'cybersecurity_score': 90,
    'data_recovery_score': 75,
    'monitoring_score': 80,
    'adaptive_leadership_score': 65,
    'learning_culture_score': 70,
    'training_development_score': 60,
    'communication_score': 75,
    'adaptive_vision_score': 80,
    'flexible_strategy_score': 70,
    'continuous_innovation_score': 65,
    'risk_management_score': 85
})

# Crear plan de mejora
resilience_mgmt.create_improvement_plan('PLAN-001', {
    'name': 'Resilience Improvement Plan 2025',
    'description': 'Plan de mejora de resiliencia para 2025',
    'assessment_id': assessment_id,
    'improvement_areas': ['human', 'strategic'],
    'objectives': [
        'Improve adaptive leadership capabilities',
        'Enhance learning culture',
        'Strengthen strategic flexibility'
    ],
    'timeline': {
        'start_date': datetime.now(),
        'end_date': datetime.now() + timedelta(days=180)
    }
})

# Crear escenario de crisis
resilience_mgmt.create_crisis_scenario('SCENARIO-001', {
    'name': 'Cyber Attack Simulation',
    'description': 'Simulación de ataque cibernético masivo',
    'crisis_type': 'cyber_attack',
    'severity_level': 'high',
    'affected_systems': ['Order Processing', 'Customer Database'],
    'challenges': ['Data breach', 'System downtime', 'Customer impact'],
    'learning_objectives': [
        'Test incident response procedures',
        'Evaluate communication effectiveness',
        'Assess recovery capabilities'
    ]
})

# Generar reporte
report = resilience_mgmt.generate_resilience_report('FRAMEWORK-001')
print(f"Reporte de resiliencia: {report['framework_name']}")
print(f"Nivel de resiliencia: {report['metrics']['resilience_level']}")
print(f"Score promedio: {report['metrics']['avg_overall_score']:.1f}")
print(f"Recomendaciones estratégicas: {len(report['strategic_recommendations'])}")

Gestión de Crisis y Adaptación

  1
  2
  3
  4
  5
  6
  7
  8
  9
 10
 11
 12
 13
 14
 15
 16
 17
 18
 19
 20
 21
 22
 23
 24
 25
 26
 27
 28
 29
 30
 31
 32
 33
 34
 35
 36
 37
 38
 39
 40
 41
 42
 43
 44
 45
 46
 47
 48
 49
 50
 51
 52
 53
 54
 55
 56
 57
 58
 59
 60
 61
 62
 63
 64
 65
 66
 67
 68
 69
 70
 71
 72
 73
 74
 75
 76
 77
 78
 79
 80
 81
 82
 83
 84
 85
 86
 87
 88
 89
 90
 91
 92
 93
 94
 95
 96
 97
 98
 99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
class CrisisAdaptationManagement:
    def __init__(self):
        self.crisis_events = {}
        self.adaptation_strategies = {}
        self.learning_captures = {}
        self.organizational_changes = {}
    
    def document_crisis_event(self, event_id, event_data):
        """Documentar evento de crisis"""
        self.crisis_events[event_id] = {
            'event_id': event_id,
            'title': event_data['title'],
            'description': event_data['description'],
            'crisis_type': event_data['crisis_type'],
            'severity': event_data['severity'],
            'start_date': event_data['start_date'],
            'end_date': event_data.get('end_date'),
            'impact_assessment': event_data.get('impact_assessment', {}),
            'response_actions': event_data.get('response_actions', []),
            'lessons_learned': [],
            'adaptation_opportunities': [],
            'status': 'active'
        }
    
    def capture_lessons_learned(self, event_id, lessons_data):
        """Capturar lecciones aprendidas"""
        if event_id not in self.crisis_events:
            return False
        
        event = self.crisis_events[event_id]
        
        lesson = {
            'lesson_id': f"LESSON-{len(event['lessons_learned']) + 1}",
            'category': lessons_data['category'],
            'description': lessons_data['description'],
            'impact': lessons_data['impact'],
            'recommendations': lessons_data.get('recommendations', []),
            'captured_by': lessons_data['captured_by'],
            'captured_date': datetime.now(),
            'status': 'new'
        }
        
        event['lessons_learned'].append(lesson)
        
        return True
    
    def identify_adaptation_opportunities(self, event_id, opportunities_data):
        """Identificar oportunidades de adaptación"""
        if event_id not in self.crisis_events:
            return False
        
        event = self.crisis_events[event_id]
        
        opportunity = {
            'opportunity_id': f"OPP-{len(event['adaptation_opportunities']) + 1}",
            'type': opportunities_data['type'],
            'description': opportunities_data['description'],
            'potential_benefits': opportunities_data.get('potential_benefits', []),
            'implementation_effort': opportunities_data.get('implementation_effort', 'medium'),
            'timeline': opportunities_data.get('timeline', '3-6 months'),
            'identified_by': opportunities_data['identified_by'],
            'identified_date': datetime.now(),
            'status': 'identified'
        }
        
        event['adaptation_opportunities'].append(opportunity)
        
        return True
    
    def implement_organizational_change(self, change_id, change_data):
        """Implementar cambio organizacional"""
        self.organizational_changes[change_id] = {
            'change_id': change_id,
            'title': change_data['title'],
            'description': change_data['description'],
            'change_type': change_data['change_type'],
            'scope': change_data['scope'],
            'objectives': change_data.get('objectives', []),
            'implementation_plan': change_data.get('implementation_plan', []),
            'success_metrics': change_data.get('success_metrics', []),
            'stakeholders': change_data.get('stakeholders', []),
            'start_date': change_data.get('start_date', datetime.now()),
            'target_completion': change_data.get('target_completion'),
            'status': 'planned',
            'progress': 0,
            'created_date': datetime.now()
        }
    
    def track_change_progress(self, change_id, progress_data):
        """Rastrear progreso de cambio"""
        if change_id not in self.organizational_changes:
            return False
        
        change = self.organizational_changes[change_id]
        
        progress_entry = {
            'progress_id': f"PROG-{len(change.get('progress_entries', [])) + 1}",
            'date': datetime.now(),
            'progress_percentage': progress_data['progress_percentage'],
            'milestones_achieved': progress_data.get('milestones_achieved', []),
            'challenges': progress_data.get('challenges', []),
            'next_steps': progress_data.get('next_steps', []),
            'updated_by': progress_data.get('updated_by', 'system')
        }
        
        if 'progress_entries' not in change:
            change['progress_entries'] = []
        
        change['progress_entries'].append(progress_entry)
        change['progress'] = progress_data['progress_percentage']
        
        # Actualizar estado
        if change['progress'] >= 100:
            change['status'] = 'completed'
        elif change['progress'] > 0:
            change['status'] = 'in_progress'
        
        return True
    
    def generate_adaptation_report(self, event_id):
        """Generar reporte de adaptación"""
        if event_id not in self.crisis_events:
            return None
        
        event = self.crisis_events[event_id]
        
        # Obtener cambios relacionados
        related_changes = [c for c in self.organizational_changes.values() if event_id in c.get('related_events', [])]
        
        report = {
            'event_id': event_id,
            'event_title': event['title'],
            'report_date': datetime.now(),
            'crisis_type': event['crisis_type'],
            'severity': event['severity'],
            'lessons_learned_count': len(event['lessons_learned']),
            'adaptation_opportunities_count': len(event['adaptation_opportunities']),
            'related_changes_count': len(related_changes),
            'adaptation_effectiveness': self.calculate_adaptation_effectiveness(event, related_changes),
            'recommendations': self.generate_adaptation_recommendations(event, related_changes)
        }
        
        return report
    
    def calculate_adaptation_effectiveness(self, event, related_changes):
        """Calcular efectividad de adaptación"""
        if not related_changes:
            return 0
        
        # Calcular métricas de efectividad
        completed_changes = len([c for c in related_changes if c['status'] == 'completed'])
        total_changes = len(related_changes)
        
        completion_rate = (completed_changes / total_changes * 100) if total_changes > 0 else 0
        
        # Calcular score de efectividad basado en lecciones aprendidas
        lessons_count = len(event['lessons_learned'])
        opportunities_count = len(event['adaptation_opportunities'])
        
        effectiveness_score = (completion_rate * 0.6) + (min(lessons_count * 10, 40)) + (min(opportunities_count * 5, 20))
        
        return min(effectiveness_score, 100)
    
    def generate_adaptation_recommendations(self, event, related_changes):
        """Generar recomendaciones de adaptación"""
        recommendations = []
        
        # Recomendaciones basadas en lecciones aprendidas
        if len(event['lessons_learned']) > 5:
            recommendations.append({
                'type': 'lesson_implementation',
                'priority': 'high',
                'description': 'Implementar lecciones aprendidas identificadas',
                'action': 'Create action plans for key lessons learned'
            })
        
        # Recomendaciones basadas en oportunidades
        if len(event['adaptation_opportunities']) > 3:
            recommendations.append({
                'type': 'opportunity_exploitation',
                'priority': 'medium',
                'description': 'Explotar oportunidades de adaptación identificadas',
                'action': 'Prioritize and implement adaptation opportunities'
            })
        
        # Recomendaciones basadas en cambios
        if not related_changes:
            recommendations.append({
                'type': 'change_initiation',
                'priority': 'high',
                'description': 'Iniciar cambios organizacionales basados en la crisis',
                'action': 'Identify and implement necessary organizational changes'
            })
        
        return recommendations

# Ejemplo de uso
adaptation_mgmt = CrisisAdaptationManagement()

# Documentar evento de crisis
adaptation_mgmt.document_crisis_event('EVENT-001', {
    'title': 'Major Cyber Attack',
    'description': 'Ataque cibernético masivo que afectó múltiples sistemas',
    'crisis_type': 'cyber_attack',
    'severity': 'high',
    'start_date': datetime.now() - timedelta(days=30),
    'end_date': datetime.now() - timedelta(days=25),
    'impact_assessment': {
        'financial_impact': 'high',
        'operational_impact': 'critical',
        'reputation_impact': 'medium'
    }
})

# Capturar lecciones aprendidas
adaptation_mgmt.capture_lessons_learned('EVENT-001', {
    'category': 'incident_response',
    'description': 'Necesidad de mejorar comunicación durante crisis',
    'impact': 'high',
    'recommendations': ['Mejorar canales de comunicación', 'Establecer protocolos claros'],
    'captured_by': 'Crisis Management Team'
})

# Identificar oportunidades de adaptación
adaptation_mgmt.identify_adaptation_opportunities('EVENT-001', {
    'type': 'process_improvement',
    'description': 'Automatizar procesos de respuesta a incidentes',
    'potential_benefits': ['Respuesta más rápida', 'Menor error humano'],
    'implementation_effort': 'high',
    'timeline': '6-12 months',
    'identified_by': 'IT Team'
})

# Implementar cambio organizacional
adaptation_mgmt.implement_organizational_change('CHANGE-001', {
    'title': 'Enhanced Incident Response Procedures',
    'description': 'Mejora de procedimientos de respuesta a incidentes',
    'change_type': 'process_improvement',
    'scope': 'organization_wide',
    'objectives': ['Reducir tiempo de respuesta', 'Mejorar comunicación'],
    'target_completion': datetime.now() + timedelta(days=90)
})

# Generar reporte
report = adaptation_mgmt.generate_adaptation_report('EVENT-001')
print(f"Reporte de adaptación: {report['event_title']}")
print(f"Efectividad de adaptación: {report['adaptation_effectiveness']:.1f}%")
print(f"Lecciones aprendidas: {report['lessons_learned_count']}")

Mejores Prácticas

Desarrollo de Resiliencia

  • Enfoque Holístico: Abordar todas las dimensiones de resiliencia
  • Liderazgo Adaptativo: Desarrollar liderazgo que se adapte a cambios
  • Cultura de Aprendizaje: Fomentar aprendizaje continuo
  • Innovación Continua: Mantener capacidad de innovación

Gestión de Crisis

  • Preparación: Preparación proactiva para crisis
  • Respuesta Rápida: Respuesta rápida y efectiva
  • Aprendizaje: Aprendizaje de cada crisis
  • Adaptación: Adaptación basada en experiencias

Mejora Continua

  • Evaluación Regular: Evaluación regular de resiliencia
  • Métricas Claras: Métricas claras de progreso
  • Planificación: Planificación de mejoras
  • Implementación: Implementación efectiva de cambios

Conceptos Relacionados

Referencias